Cơ chế giá điện hai thành phần dự kiến được thí điểm rộng rãi từ năm 2026 sẽ định hình lại hoàn toàn cấu trúc chi phí năng lượng cho khối doanh nghiệp sản xuất. Thay đổi này đòi hỏi một chiến lược sử dụng năng lượng chủ động và thông minh hơn. Đây không chỉ là một thách thức về chi phí, mà còn là cơ hội vàng để doanh nghiệp tái cấu trúc vận hành, tối ưu hóa phụ tải đỉnh, và gia tăng lợi thế cạnh tranh trong kỷ nguyên mới.
Giá điện 2 thành phần mới nhất của EVN là gì?
Vậy, giá điện 2 thành phần là gì? Đây là phương pháp tính tiền điện mới, tách hóa đơn thành hai cấu phần chính, thay vì chỉ tính trên lượng điện tiêu thụ (kWh) như hiện nay.
Phí công suất (đồng/kW/tháng)
Thành phần đầu tiên và cũng là thay đổi lớn nhất là phí công suất. Đây là khoản phí cố định hàng tháng mà doanh nghiệp phải trả, dựa trên công suất cực đại (Pmax) mà doanh nghiệp đăng ký hoặc sử dụng trong tháng, ngay cả khi không dùng điện. Phí công suất là gì? Nó nhằm bù đắp chi phí đầu tư vào hạ tầng lưới điện (đường dây, trạm biến áp) để luôn sẵn sàng đáp ứng nhu cầu cao nhất của khách hàng.
Phí điện năng (đồng/kWh)
Thành phần thứ hai là chi phí biến đổi, được tính dựa trên sản lượng điện thực tế mà doanh nghiệp tiêu thụ (đo bằng kWh). Tương tự biểu giá hiện hành, đơn giá cho thành phần này sẽ khác nhau tùy theo khung giờ: giờ cao điểm, giờ bình thường và giờ thấp điểm. Đáng chú ý, mức giá điện năng trong biểu giá hai thành phần dự kiến sẽ thấp hơn so với giá hiện tại, vì một phần chi phí đã được chuyển sang phí công suất.
Cách tính giá điện hai thành phần
Công thức tính tiền điện mới sẽ rất khác so với trước đây. Hiểu rõ cách tính giá điện hai thành phần là bước đầu tiên để doanh nghiệp có thể kiểm soát chi phí của mình.
Tiền điện hàng tháng = Phí Công suất + Phí Điện năng
Điều này có nghĩa là, việc kiểm soát và tối ưu hóa phụ tải đỉnh (Pmax) cũng quan trọng không kém việc giảm tổng lượng điện tiêu thụ (kWh).
Ảnh hưởng của giá điện 2 thành phần đến doanh nghiệp
Sự thay đổi này sẽ tạo ra tác động rõ rệt. Doanh nghiệp có biểu đồ phụ tải không ổn định, với các đỉnh nhọn tập trung vào giờ cao điểm, sẽ đối mặt với nguy cơ gia tăng chi phí đáng kể do phí công suất chiếm tỷ trọng lớn. Ngược lại, những doanh nghiệp có biểu đồ phụ tải bằng phẳng, vận hành ổn định và liên tục (hệ số phụ tải cao) sẽ được hưởng lợi với đơn giá điện bình quân thấp hơn. Do đó, ảnh hưởng của giá điện 2 thành phần đến doanh nghiệp phụ thuộc rất nhiều vào hành vi sử dụng điện.
Cách giảm chi phí điện hai thành phần hiệu quả
Với cơ chế mới, việc chỉ giảm tổng lượng điện tiêu thụ là chưa đủ. Chìa khóa để tiết kiệm chi phí nằm ở việc quản lý và tối ưu hóa biểu đồ phụ tải. Dưới đây là những cách giảm chi phí điện giá hai thành phần mà doanh nghiệp cần áp dụng ngay.
Tối ưu hóa công suất cực đại (Pmax)
Đây là chiến lược quan trọng nhất. Doanh nghiệp cần tránh vận hành đồng thời tất cả các máy móc, thiết bị công suất lớn. Bằng cách lập kế hoạch và dàn trải việc sử dụng các thiết bị này ra các thời điểm khác nhau trong ngày, doanh nghiệp có thể làm giảm mức công suất đỉnh (Pmax) và qua đó giảm được khoản phí công suất cố định hàng tháng. Đây chính là cốt lõi của việc tối ưu hóa phụ tải đỉnh.
Dịch chuyển sản xuất sang giờ thấp điểm
Giá điện năng vào giờ thấp điểm (thường từ 22:00 đến 04:00 sáng) rẻ hơn đáng kể so với giờ cao điểm. Doanh nghiệp có thể dời các công đoạn sản xuất tiêu tốn nhiều năng lượng như luyện kim, sấy, nén khí… sang khung giờ này để giảm chi phí trên mỗi kWh tiêu thụ.
Nâng cao hệ số phụ tải (Load Factor)
Cơ chế giá hai thành phần khuyến khích các doanh nghiệp có thời gian sử dụng công suất lớn kéo dài và ổn định. Nếu một doanh nghiệp sản xuất 3 ca liên tục thay vì tập trung vào một vài giờ, biểu đồ phụ tải sẽ bằng phẳng hơn, hệ số phụ tải cao hơn và đơn giá điện bình quân sẽ giảm xuống đáng kể.
Xem thêm: Giải pháp pin lưu trữ năng lượng Bess
Giá điện hai thành phần là một xu thế tất yếu, buộc doanh nghiệp phải thay đổi tư duy từ sử dụng điện bị động sang quản lý năng lượng chủ động. Thay vì xem đây là một gánh nặng, hãy coi nó là động lực để rà soát lại quy trình sản xuất, đầu tư vào công nghệ quản lý năng lượng thông minh (EMS) và hệ thống lưu trữ năng lượng (BESS) để tối ưu hóa phụ tải đỉnh. Doanh nghiệp nào tiên phong chuyển đổi sẽ không chỉ tiết kiệm được chi phí mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững trong tương lai.